مرکز بهداشت شرق تهران

 

نشست پیاده سازی مرکز بهداشت بدون دخانیات در شرق تهران

(پروژۀ مشترک دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات ایران)

(با تمرکز بر قابلیت های شبکه های بهداشت و درمان و رابطین سلامت)

 

بی تردید مصرف دخانیات یکی از مهمترین عوامل آسیب زننده به سلامت انسان هاست. محققین دریافته اند که شروع رفتار استعمال دخانیات و تداوم آن بویژه در جوانان و نوجوانان با عوامل متعددی ارتباط دارد که برخی از آنها عبارتند از  خانواده،  اثر همسالان، تبلیغات، شرایط اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی، دسترسی و قدرت خرید محصولات دخانی وجود نزدیکان و دوستان سیگاری ، بحرانهای اجتماعی، کمبود گزینه‌های مناسب جهت گذران اوقات فراغت، الگویابی، استرس‌ها و فشارهای محیطی، میزان آگاهی و باور و نگرش افراد در مورد مواد دخانی و در نهایت ویژگیهای فردی و شخصیتی. علاوه بر این، استعمال دخانیات دروازه ورود به سایر آسیب های اجتماعی از جمله اعتیاد به مواد مخدر و روانگردان، است. استعمال دخانیات در دوران بارداری نیز  با ایجاد اختلال در خونرسانی به جنین باعث عدم رشد کافی جنین، مرگ داخل رحمی،  مشکلات مربوط به جفت مانند جفت سر راهی و کنده شدن جفت از جدار رحم میشود. این تأثیرات ژنتیکی میتواند در فرد باقی بماند و آثار مخرب خود را به نسلهای بعدی نیز منتقل کند. مصرف دخانیات ضمن ایجاد ناباروری در مردان و زنان  با تأثیر بر ژن افراد مصرف کننده میتواند باعث بروز انواع سرطان ها در بدن آنان و انتقال بیماری های ایجاد شده در  فرزندانشان شود.

مصرف دخانیات یکی از عوامل خطر مشترک چهار دستۀ بزرگ از بیماری های غیر واگیر شامل بیماری های قلبی عروقی، سرطان، بیماری مزمن ریوی و دیابت است. مهمترین عامل سرطان ریه مصرف دخانیات است؛ به نحوی که در 90 درصد موارد سرطان ریه، فرد مبتلا سابقۀ مصرف دخانیات دارد ؛ میتوان گفت مصرف دخانیات تقریباً در هر نقطه از بدن می تواند باعث بروز سرطان شود. سالانه بیش از ۶۰۰۰۰ نفر در ایران  به دلیل عواقب و پیامدهای ناشی از مصرف دخانیات جان خود را از دست می دهند که بیش از 12 درصد از کل مرگ و میرها در ایران را تشکیل می دهد. همچنین سالانه 6000 نفر در ایران به دلیل قرار گرفتن در معرض دود دست دوم جان خود را از دست می دهند. بیماری های غیر واگیر عامل بیش از 83 درصد از کل مرگ و میر ها در ایران هستند. شواهد موثق حاکی از آن است که مصرف دخانیات اولین عامل خطر متقابل برای چهار بیماری غیر واگیر مهم (بیماری قلبی عروقی، دیابت، سرطان و بیماری مزمن تنفسی) است، بنابراین کاهش شیوع آن، یک مداخله استراتژیک(کلیدی) برای کنترل بیماری های غیر واگیر است.

بی تردید برای کنترل دخانیات همۀ بخش های جامعه بایستی همکاری کنند؛ در غیر اینصورت فعالیت های بخش های جدا از هم توسط شرکت های ثروتمند و پر قدرت تولید دخانیات خنثی خواهد شد. یکی از مهمترین فرصت های همکاری، همکاری بین بخش های دولتی و سازمان های مردم نهاد است. در همین راستا  دانشگاه  علوم پزشکی شهید بهشتی با جمعیت مبارزه با دخانیات ایران  پروژه مشترک مراکز بدون دخانیات را پایه ریزی کردند. در این پروژه یکی از بخش ها ،   پیاده سازی مرکز بهداشت بدون دخانیات است   . که نشست ها و جلسات راهبردی در مسیر رسیدن به این هدف در  مراکز تحت پوشش دانشگاه با همکاری جمعیت مبارزه با دخانیات در حال برگزار شده و درحال برگزاری است. مرکز بهداشت شرق تهران نیز از این مقوله جدا نیست و  با شروع سال 1403 مقدمات دستیابی به گواهی نامه مرکز بهداشت بدون دخانیات را فراهم کرده است . لذا در مسیر  دستیابی به این گواهی نامه یک شنبه 9 اردیبهشت ماه 1403  نشستی با همین هدف  با حضور دکتر شریف ترکمن نژاد ، مشاور اجرایی جمعیت مبارزه با دخانیات و مسئول روابط عمومی این جمعیت در معیت دکتر امیر علی فریدونفر و دکتر مجید طاهری رئیس و معاون مرکز بهداشت شرق تهران در جمع تعدادی از کارشناساس مسئول و مسئولین  مجری طرح مبارزه با دخانیات در مرکز بهداشت شرق تهران برپا شد . در این نشست 4 ساعته دکتر ترکمن نژاد در خصوص هدف راهبردی ،و گامهای پیاده سازی  دستیابی به گواهی نامه مرکز بدون دخانیات  صحبت کردند. در این نشست پس از گفتگو و بحث و تبادل نظر در خصوص  عملکرد و فعالیت های  این مرکز درزمینه مبارزه با دخانیات در محدوده تحت پوشش مرکز بهداشت شرق تهران  ، در راستای  حرکت سریعتر در مسیر راه تصمیماتی در دستور کار گروه قرار گرفت که از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره نمود:

•  انتخاب مرکز بهداشت جامع سلامت جلالی به عنوان مرکز مرجع در شرق تهران  و آماده سازی مرکز به این منظور از سوی شرق تهران
•  تأمین یک سال داروی ترک مواد دخانی به مراجعین مرکز جلالی از سوی جمعیت مبارزه با دخانیات
• برگزاری همایش بدون دخانیات در خردادماه سال جاری